Oscypek to jeden z najpopularniejszych tatrzańskich przysmaków
Niewielu jednak wie, że ten podhalański ser jest produktem chronionym przez prawo unijne. Niestety często tą samą nazwą błędnie określane są również inne góralskie sery, niemające nic wspólnego z właściwym, spełniającym określone parametry, oscypkiem.
Jak rozpoznać ten prawdziwy?
17-23 cm - ani mniej, ani więcej
Zgodnie z prawem oscypki produkować i sprzedawać można pod tą nazwą handlową jedynie w wybranych regionach Polski. Oscypek powinien spełniać jasno określone normy, dotyczące m.in. wymiarów, kształtu, koloru czy wagi. Ten prawdziwy ma wrzecionowaty kształt i lśniącą, żółtawą skórkę zdobioną góralskimi wzorami. Ważyć powinien ok. 600-800 g i mierzyć od 17 do 23 cm. W jego składzie zaś znajdować się musi głównie mleko owcze, z ewentualną domieszką mleka od krów rasy polskiej czerwonej, nieprzekraczającą jednak 40%.
Oscypkowy certyfikat
Aby móc produkować i sprzedawać prawdziwe - chronione nazwą - oscypki, należy przejść płatną kontrolę i uzyskać specjalny certyfikat. Jako pierwszy otrzymał takowy Kazimierz Furczoń z podhalańskiej Leśnicy.
Skąd się wzięła nazwa „oscypek ”?
Oscypek zawdzięcza zarówno kształt, jak i nazwę formie, w której jest wyrabiany, czyli tzw. oscypiorce. Warto zaznaczyć, że tradycyjna drewniana oscypiorka jest artystycznie rzeźbiona. To właśnie dzięki tym rzeźbieniom na uwędzonym oscypku widnieją efektowne, charakterystyczne dla danego regionu wzory.
Oscypek to nie oštiepok
Oscypek uzyskał status Chronionej Nazwy Pochodzenia w 2008 r. Mogłoby to wydarzyć się już wcześniej, gdyby nie protest Słowacji, obawiającej się, że rejestracja oscypka mogłaby zagrozić produkcji i sprzedaży serów słowackich pod tą samą nazwą. Jednocześnie Słowacy uważali, że oscypek jest powszechnie używaną nazwą rodzajową, a nie regionalną. Ostatecznie doszło do porozumienia i postanowiono odróżnić polskiego oscypka od słowackiego oštiepoka, będącego odrębnym produktem regionalnym. Z wyglądu podobny do oscypka oštiepok w smaku przypomina raczej gołki czy beczułki. W jego składzie znajdować się może nawet 80% mleka krowiego.
Nie tylko smaczny, ale i zdrowy !
Okazuje się, że najwyższej jakości owczemu mleku zawdzięczyć można nie tylko wyjątkowy smak oscypka, ale również i jego właściwości prozdrowotne. A wszystko dzięki temu, że podhalańskie owce wypasane są w ciepłych miesiącach na tatrzańskich halach porośniętych roślinami od lat wykorzystywanymi w medycynie ludowej. Dzięki nim mleko bogate jest m.in. w witaminy A, B6, B12, magnez, miedź, cynk, jod czy flawonoidy, pozytywnie wpływające na cały organizm, zwłaszcza na układ krwionośny i trawienny.
Po prawdziwe smaczne oscypki warto wybrać się do Bacówki na Polanie Biały Potok. Tam wyrabiane są one na miejscu, a swój niesamowity smak zawdzięczają recepturom przekazywanym z dziada pradziada. Do odwiedzin zachęcić powinna także dogodna lokalizacja Bacówki (zaledwie 15 min jazdy od Krupówek przy drodze głównej w stronę Chochołowa i term Chochołowskich) oraz fakt, że czynna jest ona cały rok. W Bacówce wszystkie produkty wyrabiane są we własnej wędzarni, opalanej liściastym drewnem nieżywicznym. Goście na miejscu mogą spróbować jeszcze ciepłych oscypków, a jeśli zjawią się odpowiednio wcześnie rano, zobaczą, jak robi się te typowo podhalańskie sery. Ponadto podczas pokazu baca objaśni pochodzenie oscypka i jego skład. Kolejnym elementem pokazu jest wizyta w starej izbie, gdzie znajdują się sprzęty używane dawniej w domu i w polu, np. siennik czy maselnicka. Przed zakupem można skosztować wszystkich wyrobów. W bogatej ofercie znajdują się zresztą nie tylko oscypki, ale także inne tradycyjne sery, np. bundz wędzony, solony i marynowany, bryndza, żyntyca, gołki, serki małe, korboce, warkoczyki wędzone i białe. Wspaniałym dodatkiem do serów mogą być zaś żurawina lub brusznica, czyli borówka pochodząca z Doliny Chochołowskiej.
www.bacowka-bialypotok.pl
